نوشیدنی های شیرین شده و بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD ) 75 تا 100 میلیون بزرگسال آمریکایی را تحت تأثیر قرار داده است و در سراسر جهان در حال افزایش است. مرحله میانی آن استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) است که ممکن است به شکل پیشرفته تر، به فیبروز و سیروز کبدی منجر شود.

افزایش مصرف فروکتوز رژیم غذایی، در درجه اول از نوشیدنی های شیرین شده (SSB) از دیدگاه بهداشت عمومی مورد بحث قرار گرفته است.

نوشیدنی های شیرین شده و بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD ) 75 تا 100 میلیون بزرگسال آمریکایی را تحت تأثیر قرار داده است و در سراسر جهان در حال افزایش است. مرحله میانی آن استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) است که ممکن است به شکل پیشرفته تر، به فیبروز و سیروز کبدی منجر شود.

افزایش مصرف فروکتوز رژیم غذایی، در درجه اول از نوشیدنی های شیرین شده (SSB) از دیدگاه بهداشت عمومی مورد بحث قرار گرفته است. فروکتوز، که به داروهای اعتیاد آور تشبیه شده است، به عنوان یک معضل رژیم مدرن و به عنوان یک عامل منحصر به فرد برای افزایش چاقی، دیابت، بیماری های قلبی و عروقی و کبدچرب غیرالکلی شناخته شده است.

SSB ها از طریق افزودن کالری اضافی می تواند منجر به چاقی شود. چندین مطالعه ی مداخله ای نشان می دهد که ساکارز، که 50٪ آن فروکتوز است، یا فروکتوز به تنهایی باعث افزایش وزن بدن، بافت چربی احشایی، چربی عضلات و چربی کبد می شود.

متابولیزه شدن سریع فروکتوز در اولین گذر از کبد از طریق آنزیم فروکتوکیناز، باعث افزایش لیپوژنز تری گلیسیرید سرم و اوریک اسید شده و سبب افزایش استرس اکسیداتیو میتوکندریایی و تخلیه فسفات داخل سلول و ATP می شود. با توجه به مضرات آن بر سیستم متابولیکی بدن، افزایش میزان فروکتوز و یا ساکارز، برای سلامتی برخی از افراد خطرناک و یک عامل خطر برای ابتلا و پیشرفت کبدچرب غیرالکلی می باشد.

میت و همکاران به بررسی ارتباط بین SSB و مصرف نوشابه های رژیمی با چربی کبد پرداختند و از روش MDCT و اندازه گیری آنزیم آلانین آمینو تراتسفراز و پرسشنامه ی FFQ استفاده کردند. 2634 شرکت کننده که از مطالعه ی فرامینگهام استخراج شده بودند را از نظر مصرف SSB ها به 3 گروه تقسیم کردند: گروه اول: یک وعده در هر ماه تا یک وعده در هفته، گروه دوم: یک وعده در هر هفته تا یک وعده در روز، گروه سوم: یک وعده در روز. آن ها نتیجه گرفتند که ریسک ابتلا به کبدچرب غیرالکلی در این گروه ها به ترتیب افزایش پیدا کرد و ارتباط معنی دار و مثبتی بین مصرف SSB ها و سطح آنزیم آلانین آمینو تراتسفراز وجود داشت. مصرف کنندگان روزانه ی SSB در مقایسه با غیر مصرف کنندگان آن ، 56٪ بیشتر در معرض خطر بودند و 36٪ مقادیر بالاتری آنزیم آلانین آمینو تراتسفراز داشتند. همچنین اثرات SSB در افراد دارای اضافه وزن و چاقی، بیشتر از افراد با BMI طبیعی بود. اما آن ها ارتباطی با مصرف نوشابه های رژیمی مشاهده نکردند.

ارتباط SSB با افزایش آنزیم آلانین آمینو تراتسفراز در این مطالعه و همچنین با افزایش سطح انسولین پلاسما ناشتا و HOMA-IR  باعث افزایش این نگرانی می شود که SSB همچنین خطر التهاب کبدی غیرالکلی (NASH) را افزایش می دهد. گزارش شده است که ایجاد و پیشرفت کبد چرب غیرالکلی با مصرف SSB همراه است. بیماران مبتلا به NAFLD، کربوهیدرات های ساده تری نسبت به جمعیت عمومی مصرف می کنند و مصرف SSB یک عامل خطر رایج برای کبد چرب غیرالکلی در غیاب سایر عوامل خطر می باشد.

بیماران مبتلا به کبدچرب غیرالکلی در مقایسه با گروه کنترل بدون این بیماری، 2 تا 3 برابر، SSB  بیشتری مصرف می کنند و این با افزایش بیان آنزیم های متابولیزه کننده فروکتوز در کبد همراه بود. که این افزایش خطر ابتلا به کبد چرب غیر الکلی، ممکن است به دلیل تخمیر فروکتوز توسط باکتری های روده و تولید اتانول باشد.

محققان متعددی اظهار داشتند كه نقش كربوهیدراتهای اضافی به طور كلی، جدا از مصرف فروكتوز به تنهایی، علت سندرم متابولیك و کبد چرب غیرالکلی است. با این حال، این مسئله بحث برانگیز می باشد.

یک مطالعه به بررسی 25٪ کالری از نوشیدنی های شیرین کننده با گلوکز یا فروکتوز پرداخت و نشان داد که نوشیدنی های شیرین شده با فروکتوز و نه با گلوکز باعث افزایش چربی احشایی، چربی های سرم و کاهش حساسیت به انسولین در افراد دارای اضافه وزن و چاقی می شوند. و بر خلاف گلوکز، فروکتوز باعث افزایش تری گلیسیریدهای بعد از غذا، LDL و سطح آپولیپوپروتئین B می شود که نشان می دهد فروکتوز لیپوژنز و استئاتوز کبدی را در مقایسه با گلوکز افزایش می دهد.

با این حال، یک مطالعه دیگر گزارش داد که مردان دارای اضافه وزن به مدت دو هفته از یک رژیم با فروکتوز بالا و یا رژیم  با گلوکز بالا که هر دو ایزوکالری بودند دریافت کردند و هیچ تغییر قابل توجهی در غلظت کبدی تری گلیسیرید ها  یا سطح سرمی آنزیم های کبدی مشاهده نشد.

کودکانی که 33 درصد کالری از فروکتوز به مدت یک روز استفاده کردند، تری گلیسیریدهای سرمی آن ها افزایش یافته بود. با این حال، این اثر در کودکان دارای NAFLD در مقایسه با کودکان بدون NAFLD بیشتر بود.

هنگامی که فرزندان سالم  والدین دیابتی با رژیم غذایی  فروکتوز بالا تغذیه شدند، احتمال افزایش چربی های کبدی در آن ها نسبت به گروه کنترل بیشتر بود و نشان داد که آن ها دارای استعداد ژنتیکی برای عواقب متابولیکی و کبدی مرتبط با فروکتوز هستند. اما به طور کلی این که آیا ژنتیک یا عوامل خطر اپی ژنتیکی با آسیب کبدی مرتبط با فروکتوز همراه است یا نه، ناشناخته است.

در حال حاضر هیچ مدرکی مبنی بر مصرف متوسط ​​فروکتوز طبیعی با مصرف میوه ها، سبزیجات یا عسل  وجود ندارد. اما خطر بالقوه SSB و به ویژه فروکتوز، و پیوند آن با اختلالات متابولیکی مختلف از جمله کبد چرب غیرالکلی اثبات شده است و بیماران، به ویژه بیماران مبتلا به سندرم متابولیک باید بیشتر محتاط باشند. تحقیقات بیشتر برای حمایت یا نفی نگرانی های در حال افزایش و اقدامات بیشتر مراقبین بهداشتی برای مشاوره بیماران در معرض خطر یا با تشخیص NAFLD در مورد اجتناب از SSB ها به عنوان یک عامل خطر ابتلا و پیشرفت NAFLD ضروری است.

منبع

Abdelmalek, F.M & Day, C. Sugar sweetened beverages and fatty liver disease: rising concern and call to action, journal of hepatology, vol 63, 2015 

مطالب مرتبط
تنظیمات
این پرونده را به اشتراک بگذارید :
Facebook Twitter Google LinkedIn

یادداشت کاربران
درج یک یادداشت :
نام کاربری :
پست الکترونیکی :
وب :
یادداشت :
کد امنیتی :
1 + 7 = ?