مداخلات رژیمی در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال پیچیده اندوکرین (غددی) در زنان در سنین باروری است که شیوع آن 4 تا 18 درصد بوده و یکی از متداول ترین علل ناباروری است. این مشکل با اختلال عملکرد تولیدمثلی، متابولیکی و هورمونی مرتبط است و همچنین با ریسک بالای مشکلات دوران بارداری ارتباط دارد.

 زنانی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هستند معمولاً وزن بیشتری نسبت به زنان سالم دارند. 

مداخلات رژیمی در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال پیچیده اندوکرین (غددی) در زنان در سنین باروری است که شیوع آن 4 تا 18 درصد بوده و یکی از متداول ترین علل ناباروری است. این مشکل با اختلال عملکرد تولیدمثلی، متابولیکی و هورمونی مرتبط است و همچنین با ریسک بالای مشکلات دوران بارداری ارتباط دارد.

 زنانی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هستند معمولاً وزن بیشتری نسبت به زنان سالم دارند. علی رغم این حقیقت که بیشتر زنان مبتلا به PCOS، چاق و یا دارای اضافه وزن هستند اما برخی زنان لاغر مبتلا به PCOS نیز در معرض خطر مشکلات متابولیک می باشند.

 چاقی مرکزی، سن و نژاد، ارتباط مستقیم با مقاومت به انسولین دارند. چاقی مرکزی، چربی اضافه، مقاومت به انسولین و دیس لیپیدمی مشکلات هورمونی را وخیم تر می کنند. به علاوه ریسک سندرم متابولیکف دیابت بارداری، دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی و عروقی در زنان مبتلا به PCOS  افزایش می یابد.

یکی از اهداف درمانی در سندرم تخمدان پلی کیستیک، کاهش مقاومت به انسولین است. تغییرات سبک زندگی (رژیم غذایی به همراه فعالیت بدنی) همراه با 5 تا 10 درصد کاهش وزن، اولین استراتژی برای بهبود مقاومت به انسولین و عملکرد تخمدان و کاهش سطح تستوسترون آزاد در زنان مبتلا به  PCOS است.

بهترین شاخص های پیش بینی کننده مقاومت به انسولین در PCOS چربی مرکزی، دور کمر و نمایه توده بدن (BMI) است.

سایر مداخلات رژیمی شامل توزیع کربوهیدرات، مقدار وعده‌ها و زمان بندی آن، دریافت کافی اسیدهای چرب امگا 3 یا مکمل ویتامین D برای بهبود نشانگرهای گلوکز، متابولیسم انرژی و تنظیم هورمونهای تولید مثلی پیشنهاد شده است. در این مطلب به مداخلات رژیمی مورد نیاز برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اشاره شده است:

تعادل منفی انرژی:

 چندین مطالعه تأثیر محدودیت کالری همراه با تغییر نسبت های رژیمی درشت مغذی ها را بر روی سلامت و شاخص های بیوشیمیایی بررسی کردند. نتایج نشان داد که هیچ نسبت بهینه رژیمی برای درشت مغذی‌ها و یا الگوی غذایی برای PCOS وجود ندارد.

 تعادل منفی انرژی (کاهش 350 تا 1000 کیلوکالری در روز) به نظر می‌رسد که فاکتور کلیدی است که منجر به موفقیت در وزن، کاهش چربی، بهبود سیکل قاعدگی و مقاومت به انسولین صرف نظر از الگوی غذایی انتخاب شده، می گردد.

 نتیجه یک ماه مقایسه بین دو رژیم کم کالری با تفاوت در نسبت درشت مغذی ها، بر روی شاخص‌های کلینیکی مختلف در زنان مبتلا به  PCOS نشان داد که تعادل منفی انرژی به تنهایی باعث کاهش چشمگیر وزن (4 کیلوگرم)، کاهش تستوسترون، انسولین و لپتین ناشتا وکلسترول تام، فارغ از نسبت درشت مغذی ها در دو رژیم مورد آزمایش شد.

تعادل انرژی منفی، استراتژی مهمی برای مدیریت و درمان PCOS است. کاهش کالری باید با توجه به نیازهای فرد (نیاز های رژیمیف عادات، فرهنگ و هدف متابولیکی) و الگوی فعالیت بدنی تعیین گردد.

کربوهیدرات رژیمی:

 رژیم کم کربوهیدرات معمولاً به رژیمی گفته می‌شود که کمتر از 20 درصد (معادل 20 تا 60 گرم روزانه) کربوهیدرات داشته باشد. توزیع کربوهیدرات ممکن است جزء مهمی برای متابولیسم گلوکز و مقاومت به انسولین باشد.

 در یک مطالعه نشان داده شد که مصرف قسمت اعظم کربوهیدرات روزانه مورد نیاز فرد در وعده نهار، نسبت به مصرف بیشتر سهم کربوهیدرات روزانه در وعده صبحانه و شام یا توزیع یکسان در طی روز در بیماران دیابت نوع 2، می تواند منجر به کمترین جهش قند خون پس از وعده غذایی شود وکنترل گلاسیمی را بهبود دهد.

به علاوه در یک مطالعه دیگر نشان داده شد که مصرف صبحانه پر کربوهیدرات (45 درصد انرژی از کربوهیدرات باشد) می تواند تأثیر منفی بر افرادی که اختلال تنظیم گلوکز دارند، داشته باشد و باید از این روش اجتناب کرد.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که بهتر است قسمت اعظم کربوهیدرات روزانه در وعده ناهار مصرف شود. م پس از این بهترین گزینه توزیع یکسان کربوهیدرات در وعده ها است و باید از صبحانه پرکربوهیدرات اجتناب شود.

پروتئین در رژیم سندرم تخمدان پلی کیستیک

اگرچه بعضی مطالعات اثرات مثبت پروتئین بر سلامت از جمله حفظ توده عضلانی در دوره کاهش و حفظ وزن، کنترل بهتر گلایسمی و بهبود سایر ریسک فاکتورهای بیماری قلبی و عروقی مانند فشار خون را نشان داده اند، اما هنوز مشخص نیست که این اثرات ناشی از دریافت پروتئین بیشتر یا کربوهیدرات کمتر است و توصیه ای در این باره وجود ندارد.

با این وجود، افزودن 7 تا 15 گرم پروتئین به وعده های غذایی و میان وعده ها ممکن است فواید سلامتی مانند بهبود حساسیت به انسولین و کاهش نوسانات قند خون پس از وعده غذایی در زنان مبتلا به PCOS داشته باشد. اما این موارد نیز باید همچنان تأیید گردد.

چربی در رژیم سندرم تخمدان پلی کیستیک

8 مطالعه بالینی اثرات دو رژیم کم کالری پر چرب و کم چرب (که 20 تا 30 درصد این الگوی رژیمی، چربی ها بودند) را روی متابولیسم انرژی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بررسی کردند. تمام گزارش‌ها کاهش چشمگیر وزن را با انتخاب رژیم های کم چرب نشان دادند. رژیم DASH یک رژیم با شاخص گلایسمی پایین، چگالی انرژی کم و غنی از کربوهیدرات های پیچیده و رژیمی پر فیبر است که به طور چشمگیری فشار خون و پاسخ گلایسیمیک را کاهش می دهد. در یک مطالعه مشاهده شد کسانی که در مقایسه با رژیم کنترل که بر اساس غذاهای سنتی ایرانی بود، رژیم DASH را دنبال کرده بودند، نتیجه بهتری در کاهش وزن، نمایه توده بدن، دور کمر، سطح انسولین سرم، مقاومت به انسولین، تری گلیسرید و CRP (شاخص التهاب) نسبت به زنان مبتلا به PCOS با رژیم کنترل داشتند.

جایگزینی کربوهیدرات با چربی های دارای یک یا چند پیوند دوگانه در رژیم با انرژی کاهش یافته، برای مدیریت سندرم تخمدان پلی کیستیک اثرات مثبتی بر سلامت دارد. انتخاب الگوهای سالم رژیمی از جمله DASH و رژیم مدیترانه‌ای بهتر است در میان زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک تشویق شود. زیرا این رژیم‌ها غنی از فیبر رژیمی، آنتی اکسیدان ها و مواد مغذی ضد التهاب هستند که منجر به سیری بیشتر و اثر ضد چربی خون بالا، ضد فشار خون و عملکرد ضد دیابت می شوند.

ریز مغذی ها و سندرم تخمدان پلی کیستیک

مطالعات کمی اثرات مکمل یاری ریز مغذی‌ها را بر علائم PCOS و شاخص‌های بیوشیمی بررسی کرده اند. یک مطالعه نشان داد که مکمل یاری با 220 میلی گرم روی سولفات در روز به مدت 8 هفته در بیماران مبتلا به PCOS اثرات سودمندی بر قند ناشتا (گلوکز ناشتا)، انسولین، مقاومت به انسولین و تری گلیسرید دارد.

همچنین گزارش شده است مکمل یاری سلنیم 200 میلی گرم در روز به مدت 8 هفته در PCOS، بر انسولین ناشتا، مقاومت به انسولین، حساسیت به انسولین، سطح تری گلیسرید و VLDL (لیپوپروتئین با چگلی بسیار کم)، بدون تأثیر بر قند ناشتا و سایر شاخص‌های لیپیدی، اثرات مفیدی دارد.

به علاوه، 5 میلی گرم در روز مکمل یاری فولات به مدت 8 هفته در PCOS، اثرات مفیدی بر شاخص های التهابی و بیومارکرهای (نشانگرهای زیستی) استرس اکسیداتیو داشت.

 در حال حاضر شواهد علمی کافی برای مکمل های ریز مغذی ها در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد  و لازم است تحقیقات گسترده تری صورت گیرد.

 

منبع:

https://www.dovepress.com/nutritional-support-and-dietary-interventions-for-women-with-polycysti-peer-reviewed-fulltext-article-NDS

مطالب مرتبط
تنظیمات
این پرونده را به اشتراک بگذارید :
Facebook Twitter Google LinkedIn

یادداشت کاربران
درج یک یادداشت :
نام کاربری :
پست الکترونیکی :
وب :
یادداشت :
کد امنیتی :
1 + 7 = ?