نقش دوپامین در اعتیاد به غذا

اگر تاکنون سعی کرده اید مصرف تنقلات خود را کاهش دهید، حتما متوجه شدید که اینکار ساده نیست. حتی اگر ذهن انسان به مضر بودن این مواد آگاه باشد و دلایل منطقی بر مصرف نکردن آن ها داشته باشد، باز هم قسمتی در مغز وجود دارد که با این موضوع مخالفت می کند.

برخی از مردم این مشکل را ندارند و به راحتی می توانند انواع و مقدار غذاهایی را که می خورند کنترل کنند، در حالی که به نظر می رسد برخی دیگر هیچ کنترلی ندارند. اگر شما یکی از این افراد هستید و بار ها و بار ها تصمیم گرفتید که یک رژیم غذایی سالمی داشته باشید اما موفق نشدید، ممکن است فکر کنید مشکل از اراده ی شماست. اما ما در این مطلب قصد داریم توضیح دهیم که مکانیسم پیچیده تری در این رفتار وجود دارد.

واقعیت این است که تنقلات همانند مواد مخدر مانند کوکائین، سیستم پاداش در مغز را تحریک می کنند و برای افراد مستعد، خوردن تنقلات می تواند به اعتیاد تمام عیار منجر شود، که همان اساس بیولوژیکی اعتیاد به مواد مخدر را دارد.

اعتیاد به مواد غذایی چه مکانیسمی دارد؟

سیستمی در مغز شما وجود دارد که سیستم پاداش نام دارد. این سیستم برای دادن "پاداش" به شما در هنگام انجام کارهایی که باعث زنده ماندن شما می شوند، طراحی شده است. این کارها شامل رفتارهای اولیه مانند خوردن غذا می شود. مغز می داند که هنگام غذا خوردن، شما کار "درست" را انجام می دهید، و دسته ای از مواد شیمیایی که باعث حس خوب و مطلوب در شما می شود را در سیستم پاداش آزاد می کند.

این مواد شیمیایی شامل انتقال دهنده عصبی دوپامین است که مغز شما آن را حس لذت تفسیر می کند. مشکل تنقلات این است که آنها می توانند پاداشی را در مغز ایجاد کنند که به مراتب قدرتمندتر از غذاهای دیگر است. برای مثال خوردن یک سیب یا یک  استیک گوشت باعث آزاد شدن مقدار  متوسط دوپامین می شود، اما خوردن بستنی مقدار زیادی از آن را آزاد می کند.

به طور خلاصه خوردن تنقلات باعث آزاد شدن دوپامین در مغز می شود. این پاداش افراد مستعد را به خوردن غذاهای ناسالم تر تشویق می کند.

هنگامی که مرتباً کاری را انجام می دهید که دوپامین را در سیستم پاداش آزاد می کند، مانند سیگار کشیدن یا خوردن شکلات، گیرنده های دوپامین شما دچار تنظیم کاهشی می شود، بدین معنی که وقتی مغز می بیند که مقدار دوپامین بسیار زیاد است، شروع به از بین بردن گیرنده های دوپامین می کند تا همه چیز را متعادل نگه دارد.

هنگامی که گیرنده های کمتری دارید، برای رسیدن به همان لذت اولیه، به دوپامین بیشتری احتیاج دارید، و این باعث می شود افراد شروع به خوردن تنقلات بیشتری کنند تا به همان میزان پاداش قبلی برسند. به این فرایند (تحمل (tolerance گفته می شود.

اگر گیرنده های دوپامین کمتری داشته باشید، فعالیت دوپامین بسیارکم خواهد شد و هنگامی که تنقلات بیشتری نمی خورید، احساس ناراحتی می کنید. به این حالت بازگیری(withdrawal) گفته می شود.

تحمل و بازگیری نشانه های اعتیاد جسمی هستند.

مطالعات متعدد در موش صحرایی نشان داد که آنها می توانند به همان روشی که به مواد مخدر اعتیاد پیدا می کنند، به تنقلات هم اعتیاد پیدا کنند.

به طور خلاصه خلاصه، مصرف مکرر تنقلات منجر به تحمل دوپامین می شود. این بدان معناست که شما باید تنقلات بیشتری برای جلوگیری از بازپس گیری استفاده کنید.

هوس کردن ویژگی اصلی اعتیاد است. هوس یک وضعیت عاطفی و میل به مصرف یک غذای خاص می باشد و نباید با گرسنگی ساده اشتباه گرفته شود. هوس، برآورده کردن نیاز مغز به دوپامین است. افراد مبتلا به اعتیاد به یک ماده غذایی خاص باید به قدری آن ماده را مصرف کنند تا زمانی که مغز آنها تمام دوپامینی را که از دست داده بود، به دست آورد. هر چه بیشتر این چرخه ولع را تکرار کنید و به خود پاداش دهید، هر بار به غذای بیشتری نیاز دارید و در این حالت خوردن در حد اعتدال غیر ممکن می شود. بنابراین هوس و اعتیاد به مواد غذایی باعث پرخوری و چاقی خواهد شد.

برخی از افراد نیاز به آموزش دارند تا یاد بگیرند چگونه مصرف تنقلات خود را کنترل کنند. اگر شما درگیر اعتیاد به تنقلات هستید، بهترین راه این است که از متخصصین تغذیه و روانشناسان کمک بگیرید.

منبع:

https://www.healthline.com/nutrition/how-food-addiction-works